Geschreven door Olga Lefevere – op 26 augustus 2019
Woningeigenaren horen steeds vaker dat we allemaal van het gas af moeten. De overheid heeft bepaald dat we allemaal gasloos zullen wonen in 2030. Daarom vragen veel mensen zich af of zij nu actie moeten ondernemen.
De vaakst genoemde oplossing is de warmtepomp. Hiermee kan een huishouden volledig van het gas af. Wij merken dat deze maatregel veel onduidelijkheid met zich mee brengt. Want wat moet je nou weten vooraf? En is een warmtepomp wel geschikt voor jouw woning?
Daarom stelden wij deze handige checklist op. Het bevat 11 vragen die een energieadviseur over het algemeen checkt bij het bepalen of een warmtepomp geschikt is. Een warmtepomp is namelijk niet voor iedere woning passend. Het is belangrijk dat jouw huis aan een aantal voorwaarden voldoet. We zetten ze op een rijtje.
Wat is een warmtepomp?
Een warmtepomp is een apparaat dat warmte uit de lucht, bodem of het grondwater onttrekt. Daarmee worden de woning en de tapwatervoorziening verwarmd. Hierdoor daalt je gasverbruik flink en ben je niet afhankelijk van vervuilend gas. Je kunt de werking van een warmtepomp zien als die van een koelkast. In plaats van warme lucht te onttrekken uit de binnenkant van de koelkast, onttrekt de warmtepomp juist warmte van bijvoorbeeld de buitenlucht of bodemwater. Lees hier meer over de werking van een warmtepomp.
Checklist: is jouw woning klaar voor een warmtepomp?
1. Hoe zit het met je isolatie?
Alleen als de woning goed is geïsoleerd, heeft het zin om een warmtepomp aan te schaffen. Isolatie zorgt ervoor dat je warmte binnenhoudt. Het isoleren van je woning is dus belangrijk voor een goed werkende warmtepomp. Is dit niet op orde? Dan moet de warmtepomp te hard werken om alle ruimtes goed te verwarmen. De warmtepomp verliest daardoor rendement.
Hoe kan je dit checken?
Door even in de kruipruimte te kijken of er vloerisolatie aanwezig.
Door het dak aan de binnen- en buitenzijde te checken op isolatiemateriaal.
Door een adviseur in de spouwmuur te laten kijken of er isolatie aanwezig is (dit kan alleen met een speciaal apparaat).
Door een adviseur de Rc waarde te laten bepalen. Deze waarde geeft een inschatting van hoe goed de woning geïsoleerd is. Idealiter ligt deze waarde boven de 3,5.
2. Uit welk bouwjaar komt je huis?
Het bouwjaar van je woning vertelt een aantal dingen over de isolatie, en dus ook over de geschiktheid van de woning.
Let op! Het bouwjaar is niet direct een garantie dat een warmtepomp geschikt is voor jouw woning. Het geeft vooral een indicatie van de regels die golden tijdens de bouw van de woning. Zo kan het bijvoorbeeld zijn dat je woning goed geïsoleerd is, maar dat er traditionele radiatoren in de woning aanwezig zijn. Deze moeten eerst vervangen worden voordat je van het gas af kan. Dit geldt voor de meeste woningen van vóór 2005.
Heb je een nieuwbouwwoning? Woningen vanaf 2005 zijn meestal geschikt voor full-electric warmtepompen omdat de isolatiewaardes goed zijn (>3,5 Rc). Hiermee kun je volledig van het gas af.
Is je huis gebouwd na 1991? Dan is je woning meestal geschikt voor een (hybride) warmtepomp. Tijdens de bouw is je woning al redelijk geïsoleerd, maar het zou goed kunnen dat je woning nog na geïsoleerd moet worden. Laat dit dus altijd checken.
Is je woning na 1978 gebouwd? Dan is het waarschijnlijk dat de spouwmuren (minimaal) geïsoleerd zijn. Ook zijn de daken al gedaan. Deze woningen kunnen soms geschikt gemaakt worden voor een warmtepomp.
Is je woning vóór 1978 gebouwd? Dan is het belangrijk dat er daarna (extra) isolatie is aangebracht. Het dak, de vloer, de muur én het glas moeten geïsoleerd zijn om te kunnen verwarmen met een warmtepomp.
Weet je niet uit welk jaar je woning komt? Doe dan de Bespaarcheck, deze maakt gebruik van openbare kadastergegevens en vertelt je precies in welk jaar je woning is gebouwd en wat het voorlopige energielabel is.
3. Hoeveel plek heb je in huis?
Een warmtepomp heeft ruimte nodig. Voor een hybride warmtepomp valt dat erg mee. Een hybride warmtepomp is in de meeste gevallen kleiner dan een cv-ketel. Het is belangrijk dat deze naast of in de buurt van de cv-ketel geplaatst kan worden. Een volledig elektrische warmtepomp is groter dan een cv-ketel, vergelijkbaar met een grote koelkast (afhankelijk van de inhoud).
Sommige typen warmtepompen maken gebruik van een tweede unit die buiten wordt geplaatst. Daarom is het van belang om te checken of je genoeg buitenruimte hebt om deze te plaatsen. Dit kan op zowel op het dak als op het balkon. Het is ook mogelijk om de unit op de buitengevel te plaatsen. Let wel op: dit kan trillingen geven.
4. Woon je in een appartement?
Een appartement heeft doorgaans minder ruimte dan bijvoorbeeld een rijtjeshuis. Daarom is het belangrijk om na te gaan of er in de woning ruimte is om deze kwijt te kunnen.
Daarnaast heb je te maken met een VvE die akkoord moet zijn met het plaatsen van een buitenunit.
5. Hoe zit het met je verwarmingssysteem?
Welk verwarmingssysteem je woning heeft is van groot belang bij de vraag of je woning geschikt is voor een warmtepomp. Verwarmingssystemen zijn niet in alle woningen hetzelfde; er zijn verschillende variaties mogelijk.
Een warmtepomp verwarmt het water op 55 graden. Dit ligt lager dan bijvoorbeeld traditionele radiatoren, die verwarmen tussen de 63 en 80 graden.
Traditionele radiatoren. Dit zijn de typische (vaak witte) gietijzeren radiatoren. De vraag of een warmtepomp toegepast kan worden is afhankelijk van het type pomp. In de meeste gevallen is een huis met traditionele radiatoren niet geschikt. Wel kan het zijn dat je een combinatie van vloerverwarming en radiatoren hebt. Zo hebben sommige woningen op de bovenverdieping radiatoren en beneden vloerverwarming, dit omdat vloerverwarming in slaapkamer niet altijd wenselijk is. In dat geval is een warmtepomp wel mogelijk.
Vloerverwarming. Vloerverwarming is het meest geschikt voor een warmtepomp.
Luchtverwarming. Luchtverwarming is doorgaans niet geschikt voor een warmtepomp.
Een convectorput. Woningen die verwarmd worden met convectoren zijn meestal niet geschikt.
Lees hier meer over een warmtepomp in combinatie met vloerverwarming.
6. Heb je een cv-ketel?
En zo ja, hoe oud is deze?
Heb je een relatief nieuwe cv-ketel? Dan is deze meestal te combineren met een hybride warmtepomp. Het is belangrijk dat de cv-ketel niet te oud en in goede staat is. Dat scheelt in de kosten!
Tussen de 9-12 jaar. Je cv-ketel is nog niet aan vervanging toe, maar is ook niet meer nieuw. Het is beter om daarom nog even te wachten met het nemen van een warmtepomp.
Tussen de 12-15 jaar. Dan is het tijd om de cv-ketel te vervangen. Wellicht is dit een goed moment om over te stappen naar een warmtepomp.
7. Hoeveel wil je investeren?
Niet geheel onbelangrijk: liggen de kosten voor een warmtepomp binnen jouw investeringscapaciteit? De kosten voor een warmtepomp liggen tussen de 6.500 en 19.500 euro afhankelijk van het soort pomp en de grootte van de woning. Goed om te weten: gezien de besparingen duurt het ca. 8-10 jaar om de investering terug te verdienen, waarna je natuurlijk alleen nog maar profiteert van de lagere energiekosten.
8. Met hoeveel mensen woon je?
Hoe meer mensen in huis, hoe meer energie er wordt gebruikt. Woon je alleen? Dan duurt het langer om je investering er uit te krijgen, waardoor een warmtepomp in sommige gevallen niet genoeg rendement oplevert. Daarnaast heeft het aantal personen invloed op de inhoud van de boiler. Bij groot verbruik zal ook de warmtepomp groter zijn.
9. Wat is jouw gedrag in huis?
Heb je vaak opvliegers en wil je de verwarming ineens heel hoog of laag? Dan is een warmtepomp misschien niet het juiste verwarmingssysteem voor jou. Je kunt een warmtepomp vergelijken met de climate control in de auto. Deze zorgt ervoor dat de temperatuur altijd constant blijft. Dit geldt ook voor het water in de warmtepomp: als de massa eenmaal op temperatuur is, dan blijft dit een tijdje zo. Snel wisselen in temperatuur is moeilijker en kost daarbij ook meer energie.
10. Hoe zit het met ventilatie?
Een warmtepomp zorgt ervoor dat de woning gelijkmatig wordt verwarmd. Hierbij is het belangrijk dat er een goed ventilatiesysteem is, dit is vooral belangrijk om een inschatting te doen van het energieverbruik. Wordt iedere ruimte geventileerd en zo ja, hoe?
Bij mechanische ventilatie wordt er een apparaat gebruikt die constant lucht van binnen naar buiten verplaatst, en daarmee ook warmte. Dit apparaat verbruikt veel stroom en is daarom niet bevorderlijk voor het energielabel.
Bij gebalanceerde ventilatie gaan apparaten slimmer om met de stroom. Wanneer de lucht gefilterd moet worden kan het apparaat zelf aanvoelen of de warmte in de woning behouden moet worden. Dit gebeurt door het filter dat in het apparaat zit.
11. Is de woning tochtvrij?
Zoals eerder benoemd is het belangrijk dat de warmtepomp niet onnodig hard hoeft te werken door warmte die verloren gaat door bijvoorbeeld slecht isolatie. In oude huizen zijn er vaak naden en kieren die warmte naar buiten leiden. Daarom is het belangrijk om te checken of de woning tochtvrij is.
Hebben alle bewegende delen van kozijnen tochtstrips?
Heeft je deur een borsteltje aan de onderkant?
Sluiten de kozijnen bij de buitenmuur goed aan? Of moet er een kitrand geplaatst worden?
Conclusie
Wanneer je deze checklist met 11 vragen hebt doorlopen, kun je als het goed is een inschatting maken of een warmtepomp geschikt is voor jouw woning. Toch is het fijn om dit samen met een energieadviseur te doen om zeker te weten dat je de juiste keuzes maakt. Daarom hebben wij gespecialiseerde adviseurs die een volledige scan van de woning kunnen doen. Meer informatie hierover vind je hier.
Lees ook waarom niet iedereen een warmtepomp zou moeten nemen.