Geschreven door Joost Grijsen – op 14 december 2023
Salderingsregeling nieuws
Het zijn belangrijke tijden voor de energietransitie. Er komt bijna wekelijks nieuws naar buiten over de salderingsregeling. De onafhankelijke ambtelijke formatiewerkgroep Klimaat en Energie heeft een adviesrapport opgesteld voor het nieuwe kabinet, waarin de afbouw van de salderingsregeling als mogelijkheid wordt genoemd om de energierekening voor kwetsbare huishoudens in toom te houden. In dit artikel duiken we dieper in op de uitdagingen en kansen die dit voorstel met zich meebrengt, en hoe dit past in het bredere plaatje van de energietransitie in Nederland.
Energieverbruik in de toekomst en uitdagingen 2024
"In de komende decennia gaat er veel veranderen in het energieverbruik van huishoudens en daarmee mogelijk ook op de energierekening," stellen de ambtenaren. De verschuiving naar minder gasverbruik en meer (flexibel) elektriciteitsverbruik, evenals de opkomst van eigen opwek en opslag van elektriciteit, brengen nieuwe uitdagingen met zich mee. De werkgroep benadrukt dat deze veranderingen kunnen leiden tot groeiende verschillen in de hoogte van de energierekening tussen verschillende huishoudens.
Vooral uitdagingen voor kwetsbare huishoudens
Wat betekent dit salderingsregeling nieuws voor de huishoudens met lagere inkomens?
Vooral kwetsbare huishoudens, die mogelijk niet in staat zijn te investeren in duurzame woningverbeteringen, dreigen de dupe te worden. Hier komt het belang van energiebesparing, bijvoorbeeld door middel van goede isolatie, sterk naar voren als een effectieve manier om de energierekening te verlagen.
De impact van de salderingsregeling: waarom wordt er gesproken over afschaffing?
Een opvallend aspect in het rapport is de kritiek op de mogelijkheid om te salderen voor zonnepaneeleigenaren. De salderingsregeling, hoewel bedoeld om de adoptie van zonnepanelen te stimuleren, wordt nu gezien als een factor die hogere lasten veroorzaakt bij kwetsbare huishoudens. De regeling zou huishoudens zonder zonnepanelen extra kosten bezorgen, omdat de energieleveranciers de extra kosten verrekenen in de variabele tarieven voor alle huishoudens.
Volgens de werkgroep zorgt de salderingsregeling momenteel voor een herverdeling van kosten, waarbij huishoudens zonder zonnepanelen financieel worden belast ten gunste van zonnepaneleneigenaren, die vaak een relatief hoog inkomen hebben. Een afbouw van de regeling wordt voorgesteld als een manier om deze herverdeling te verminderen.
Al het salderingsregeling nieuws heeft ook een negatieve impact op de vraag naar zonnepanelen. Mensen twijfelen nu of het nog wel rendabel is en zien daarom af van de aanschaf van zonnepanelen. We pleiten daarom voor meer duidelijkheid vanuit de politiek.
Als het gaat om de afschaffing van de salderingsregeling: er is nog steeds geen definitief besluit genomen of en wanneer dit gaat gebeuren. Naar verwachting gebeurt dit vanaf 2025 en kun je in 2024 nog een heel jaar salderen. Wel hebben sommige energieleveranciers aangegeven hier extra kosten voor te zullen heffen.
Desalniettemin is de terugverdientijd op zonnepanelen in de meeste gevallen nog steeds snel: gemiddeld tussen 5 en 7 jaar.
Wat maakt dit zo ingewikkeld? En zijn er alternatieven?
Het rapport waarschuwt echter ook voor de bredere problematiek rondom het compenseren van energiekosten. Het verlagen van de energierekening met publieke middelen betekent dat lasten elders moeten worden verhoogd. Bovendien benadrukt de werkgroep dat directe kostenverlagingen niet kunnen worden ingezet voor meer permanente oplossingen zoals isolatie en het verduurzamen van verwarmingssystemen.
Deze waarschuwing roept de vraag op of het niet verstandiger is om betaalbaarheidsproblemen in een breder kader te bekijken, gericht op bestaanszekerheid en armoede. Het rapport pleit voor een benadering die wordt ingebed in het algemene beleid voor koopkracht en armoede, met als voordeel dat het zich kan richten op de groepen die het meest kwetsbaar zijn.
Thuisbatterij als alternatief voor salderingsregeling in 2024
Een thuisbatterij kan een goed alternatief zijn om zuinig om te gaan met stroom. Deze zorgt ook voor minder overbelasting van het stroomnet in Nederland. Je slaat de stroom op als je teveel opwekt en gebruikt deze later als je het nodig hebt. Thuisbatterijen zijn nu nog behoorlijk duur en worden niet veel aangeschaft. Daarom zou het goed zijn als de overheid inzet op subsidies voor thuisbatterijen en de doorontwikkeling hiervan stimuleert.
Wat kan het nieuwe kabinet doen aan dit nieuws over de salderingsregeling in 2024?
Indien het nieuwe kabinet besluit om maatregelen te nemen die de energiekosten voor huishoudens op een andere manier willen compenseren, biedt het rapport verschillende opties. Het verlagen van nettarieven, belastingverlaging en bredere vormen van compensatie worden genoemd als mogelijke wegen. Echter, het rapport wijst erop dat het moeilijk is om deze opties specifiek te richten op kwetsbare huishoudens, wat een uitdaging vormt bij het streven naar rechtvaardige compensatie.
We houden jullie graag op de hoogte van de ontwikkelingen met betrekking tot salderingsregeling nieuws.
Belangrijke conclusies en punten van aandacht
Het rapport van de ambtelijke werkgroep vat de keuzes voor de korte termijn en de langere termijn samen in tien belangrijke boodschappen en conclusies. Het biedt richtlijnen voor politieke keuzes die tijdens de formatie van het nieuwe kabinet kunnen worden gebruikt. Enkele van deze boodschappen zijn:
Beleidscontinuïteit, uitvoeringsgerichtheid en duidelijke beleidsrichting zijn cruciaal voor het versnellen van de transitie. De onduidelijkheid over de salderingsregeling en al het nieuws rondom de salderingsregeling zorgt nu al dat veel mensen geen vertrouwen hebben om zonnepanelen aan te schaffen.
Netcongestie blijft een grote belemmering; zelfs bij uitbreiding van netcapaciteit moeten schaarse capaciteiten worden verdeeld. Stimuleren van thuisbatterijen zou een oplossing kunnen zijn.
Additioneel beleid is nodig om het klimaatdoel van 55 procent emissiereductie in 2030 te halen.
Een keuze voor een 2040-doel met een verwachte reductie van ten minste 90 procent in vergelijking met 1990 wordt voorgesteld door de Europese Commissie in 2024.
Proactieve internationale samenwerking, zowel binnen als buiten Europa, is cruciaal voor een succesvolle transitie.
Langjarige en stabiele overheidsuitgaven zijn noodzakelijk voor een tijdige realisatie van de klimaat- en energietransitie.
Het nieuwe kabinet staat voor de uitdaging om te beslissen hoe deze uitgaven te financieren. Wie betaalt deze oplossingen?