Energieneutraal wonen

Wat is een energieneutrale woning?

Een energieneutrale woning, ook wel een nul-op-de-meter woning genoemd, is een woning die de bewoners een netto energieverbruik van nul oplevert. Kortgezegd wordt er dus net zo veel energie opgewekt als er door de bewoners wordt gebruikt. Dit betekent niet direct dat de woning geen stroomaansluiting meer heeft. Op momenten dat de woning geen elektriciteit opwekt, bijvoorbeeld wanneer het donker is, zal deze uit het net gehaald worden. Dit verbruik zal dan moeten worden gecompenseerd op momenten dat de zonnepanelen meer stroom opwekken dan er verbruikt wordt. Een energieneutrale woning heeft meestal geen gasaansluiting meer.

Wat levert een energieneutrale woning op?

Een energieneutrale woning heeft een netto energieverbruik van 0. Dit levert de bewoners dus een grote besparing op de kosten voor energie op. De energierekening kan daarom verlaagd worden tot vaak slechts enkele tientjes per jaar. In een tijd van stijgende woonlasten is een energieneutrale woning daarom erg gewild. Omdat de woning wel nog is aangesloten op het elektriciteitsnet, zal ondanks een netto-verbruik van 0 nog steeds iets betaald moeten worden om gebruik te kunnen maken van de aansluiting op dit net.

Welke maatregelen worden er genomen om een energieneutrale woning te creëren?

Om een energieneutrale woning te creëren, zijn verschillende maatregelen nodig. Vaak is er namelijk ook geen aardgasaansluiting om de woning en het water voor wassen en douchen te verwarmen. De volgende zaken zijn van belang:

• Beperken van de energiebehoefte. Simpel gezegd: energie die niet nodig is, hoeft ook niet te worden opgewekt. Het is daarom van belang om de schil van de woning goed te isoleren, zodat in de winter weinig warmte verloren gaat en de woning in de zomer aangenaam en comfortabel blijft zonder veel te hoeven koelen.
• Gebruik maken van een duurzame manier van verwarmen en opwekken van warm tapwater, zoals een warmtepomp
• Monitoren van het energieverbruik en de energieopbrengst om optimaal gebruik van de mogelijkheden van de woning te maken.
• Terugdringen van het energiegebruik van de aanwezige apparaten door het toepassen van efficiënte apparaten en installaties.
• Duurzaam opwekking van de benodigde energie om het energieverbruik mee te compenseren.

Een energieneutrale woning moet dus allereerst goed geïsoleerd en vrijwel luchtdicht worden gemaakt. Tocht en kou krijgen daardoor geen vat op de woning. De combinatie van zonnepanelen met een warmtepomp wordt vaak toegepast. Ook kan een warmteterugwinningssysteem ervoor zorgen dat het verbruik nog lager wordt. Ook bestaande woningen kunnen energieneutraal worden gemaakt. In dit geval begint het ook altijd met het toepassen van vloer-, dak- en spouwmuurisolatie en het investeren in zonnepanelen.

Aan welke regels moeten deze woningen voldoen?

Om een nul-op-de-meter woning genoemd te mogen worden, dient deze aan een aantal eisen en regels te voldoen: De woning moet een energieprestatiecertificaat (EPC) hebben gekregen van gecertificeerde adviseur. Uit het certificaat moet blijken dat de energie die jaarlijks opgewekt en verbruikt wordt, gelijk of lager is dan nul (bij normaal gebruik). Er moet extra opwekking aanwezig zijn voor gebruikersgebonden energie van tenminste:

• 3.150 kWh voor vrijstaande of half-vrijstaande woningen
• 2.700 kWh voor tussenwoningen
• 1.780 kWh voor flats en appartementen

Is nul echt nul?

In de praktijk blijkt dat vaak wat aanpassingen in gedrag van de bewoners nodig is om echt op nul uit te komen. Het gebruik van warm water zal enigszins beperkt moeten worden en ook kan de thermostaat niet te hoog staan. Met een koude winter kan het lastig zijn om over het hele jaar op nul uit te komen. Vaak is het beschikbaar dakoppervlak namelijk een beperkende factor in de hoeveelheid stroom die kan worden opgewekt. Het gebruik van hoogrendementspanelen is daarom aan te raden. In Nederland leveren zonnepanelen in de zomer veel meer energie op dan er verbruikt wordt. In de winter is dat omgekeerd. Het verschil tussen de opgewekte en verbruikte stroom over het hele jaar mag tegen elkaar worden weggestreept. De salderingsregeling maakt dat mogelijk. Ook is dus het woongedrag en belangrijke factor in het geheel.

Hoe ziet een energieneutrale woning eruit?

Een energieneutrale woning is op verschillende manieren te realiseren, maar enkele overeenkomsten zijn wel aan te wijzen. Iedere woning begint met een isolatiepakket met een zo hoog mogelijke Rc-waarde. Toepassing van drievoudig glas is bijna standaard. De woningen zijn goed tot zeer goed luchtdicht. Ook de toepassing van zonnepanelen is bijna standaard: gemiddeld 15 tot 20 panelen per woning. In sommige woningen zit nog aardgas, maar in de meeste gevallen vindt verwarming plaats met een elektrische warmtepomp en lage temperatuurverwarming: meestal vloerverwarming, soms gecombineerd met wandverwarming en, op de slaapverdieping, convectoren. Ook mechanische ventilatie behoort tot de standaard, in een deel van de gevallen met warmteterugwinning. Samengevat gaat het om de volgende aspecten:

• Thermische isolatie van de schil
• Duurzame opwek (zonnepanelen)
• Duurzame en efficiënte verwarming
• (Drievoudig) isolatieglas
• Kierdichting en luchtdichtheid
• Mechanische ventilatie, met of zonder WTW